رحم خانم ها محل قرارگیری و رشد جنین می باشد، . رحم در داخل لگن و دقیقا در انتهایی واژن قرار گرفته است و توسط عضلات این ناحیه تحت محافظت قرار گرفته است، در صورتی که عضلات و لیگامان های این ناحیه دچار ضعف و شل شدگی گردد به این عارضه افتادگی رحم می گویند. افتادگی رحم و مثانه یعنی معنی برآمدگی و جابه جایی رحم و سایر ارگان های لگن به پایین و داخل مهبل می باشد. از جمله عواملی که موجب افتادگی رحم بانوان می گردد افزایش سن، زایمان های طبیعی متعدد، عدم فعالیت و کم تحرکی می باشد. در این مقاله ما سعی داریم مطالب مفیدی درباره علل افتادگی رحم، پیشگیری و درمان آن بپردازیم.با ما همراه باشید.
علل افتادگی رحم و مثانه
یکی از عوامل مهم در افتادگی رحم یا پرولاپس مثانه، فرسودگی عضلات رحم می باشد که کم تحرکی ، ژنتیک، انجام فعالیت های سنگین و افزایش سن و یائسگی مهمترین علل دخیل در آن می باشند، زمانی که این عضلات فرسوده و پاره می شوند، رحم و مثانه یاهردو موجب ایجاد برآمدگی در ناحیه واژن و لگن می گردند، در مواردی که این عارضه عود کند ممکن است از دهانه واژن بیرون بزند.
اکثر خانم ها گمان می کنند که زایمان طبیعی مهم ترین علل افتادگی رحم می باشد از این رو بسیاری از آنها از ترس رخ دادن این پدیده و مشکلات احتمالی آن تمایلی به زایمان طبیعی ندارند، در صورتی که لازم است تاکید شود که بروز این عارضه در تمامی بانوانی که زایمان طبیعی انجام می دهند رخ نخواهد داد چرا که شرایط جسمانی هر خانم با خانم دیگر فرق دارد لذا ممکن است خانمی پس از چند مرتبه زایمان طبیعی سخت و مشکل هم دچار عارضه افتادگی رحم نگردد اما خانم دیگری پس از یکبار زایمان طبیعی به این عارضه دچارگردد. با اینحال متخصصین باز هم تاکید به انجام زایمان طبیعی دارند چرا که ضررات ناشی از زایمان طبیعی به مراتب کمتر زایمان سزارین می باشد. همانگونه که در بالا گفته شد عامل ژنتیک نیز تاثیر زیادی در بروز پدیده پرولاپس دارد.
یکی دیگر از مشکلاتی که باعث بروز پدیده پرولاپس می گردد، خشکی واژن می باشد، خشکی واژن یکی دیگر از عواملی است موجب ایجاد ضعف در واژن و در نهایت افتادگی رحم و مثانه می شود.
دلایلی که منجر افتادگی رحم می گردند:
- ژنتیک
- افزایش سن
- زامیان طبیعی
- کاهش و افزایش مکرر وزن
- انجام فعالیت های سنگین مانند بلند کردن اجسام سنگین ، وزنه برداری و بدنسازی در خانم ها
- کم تحرکی و کم فعالیتی
- یبوست های مزمن

علائم افتادگی رحم ومثانه
- بروز عفونت های مزمن و شدید
- بی اختیاری های ادراری در هنگام سرفه ، عطسه و خندیدن
- شب ادراری
- فرد دائما احساس می کند که درناحیه رحم و واژن خود چیزی قرار دارد.
- احساس بیرون آمدن چیزی از داخل واژن
- احساس سنگینی در ناحیه زیر شکم وفشار در این ناحیه
- خونریزی های بین دوره های پریودی
- احساس درد و یا حتی خونریزی در برقراری روابط جنسی
- احساس درد های به مراتب شدید و مداوم در ناحیه شکم وپهلو
- گاهی فرد احساس ادرار دارد ولی قادر به تخلیه آن نیست، ممکن است رحم افتاده سبب انسداد بخشی از مسیر تخلیه ادرار شده باشد.
- افزایش ترشحات غیر طبیعی واژن
انواع پرولاپس
4 نوع اصلی پرولاپس عبارتند از:
- برآمدگی مثانه به دیواره جلویی واژن
- برآمدگی رحم یا آویزان شدن رحم به داخل واژن
- افتادگی بالای واژن – این اتفاق برای برخی از زنان پس از انجام عمل جراحی برای برداشتن رحم رخ می دهد.
- برآمدگی روده به سمت جلو در دیواره پشتی واژن (پرولپس دیواره خلفی)
این امکان وجود دارد که همزمان بیش از 1 مورد از این موارد را داشته باشید. پرولاپس اندام لگن معمولاً در مقیاس 1 تا 4 طبقه بندی می شود تا نشان دهد که چقدر شدید است، که 4 یک افتادگی شدید است.
روشهای پیشگیری از افتادگی رحم
- انجام تمرینات کگل و تمرینات مربوط به تقویت عضلات لگن
- عدم بلند کردن اجسام سنگین که فشار زیادی بر ناحیه کمر و لگن وارد می کند.
- اجتناب از وزنه برداری
- ورزش به طور مرتب وسحیح
- حفظ تناسب اندام ،وزن متناسب و رژیم غذایی صحیح
- درمان بیماری هایی مانند یبوست مزمن

روش های تشخیص افتادگی رحم و مثانه توسط پزشک
- معاینه واژینال
- معاینه لگن
- تست پاپ اسمیر
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- تست ادرار
- هیستوسالپنگوگرافی
- بیوپسی آندومترو پیلوگرافی
روش های درمانی افتادگی رحم
اگر هیچ علامتی ندارید یا پرولاپس خفیف است و شما را آزار نمی دهد، ممکن است نیازی به درمان دارویی نداشته باشید.
اما ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی به بهبود شما کمک می کند. این تغییراتت شامل موارد زیر هستند:
- کاهش وزن اگر اضافه وزن دارید
- داشتن یک رژیم غذایی سالم
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
اگر پرولاپس شدیدتر باشد یا علائم شما بر زندگی روزمره شما تأثیر بگذارد، چندین گزینه درمانی دیگر وجود دارد که شامل موارد زیر می شود:
- انجام تمرینات کف لگن
- درمان هورمونی
- عمل جراحي
درمان توصیه شده به نوع و شدت پرولاپس، علائم و سلامت کلی شما بستگی دارد. شما و پزشکتان با هم تصمیم خواهید گرفت که بهترین گزینه برای شما چیست
- تجویز داروهای استروژن توسط پزشک به منظور بازسازی و احیای بافت واژن
- لیزر درمانی ، درمواردی که شدت این عارضه کم باشد.
- جراحی و ترمیم افتادگی لگن(لاپاراسکوپی )
- جراحی هیسترکتومی یکی از جراحی هایی است که این مشکل حاد شده باشد و راهی جز خارج کردن رحم به طور کامل نمی باشد، در این حالت فرد دیگر قادر به بارداری نخواهد بود.
- پساری(Pessary) وسیله ای است که پزشک در داخل واژن قرار می دهد داروهای مورد نیاز را در این ناحیه تزریق نموده تا از اندام های این ناحیه پشتیبانی گردد.
دستگاه های مبتنی بر انرژی برای واژن یا واژینوتراپی نیز برای درمان اختلالات ولوواژینال بسیار مفید است. پیشنهاد می کنیم مقاله لینک شده را مطالعه کنید تا اطلاعات مفیدی در این باره بدست آورید.
عوارض ناشی از افتادگی رحم ومثانه
افتادگی رحم موجب افتادگی مثانه نیز می گردد، افتادگی مثانه موجب بی اختیاری ادرار در فرد مبتلا می گردد. بروز این مشکلات در نهایت سبب عفونت های مختلفی در ناحیه واژن، رحم و لگن می گردد، لازم به ذکر است که بروز عفونت های ناحیه واژن و رحم منشاء بسیاری از مشکلات و بیماری ها می باشد. از این رو توصیه می گردد که در صورت مشاهده علائم مربوط به افتادگی رحم حتما به یک پزشک متخصص زنان خوب مراجعه نمایید، قبل از اینکه درگیر درمان عوارض و مشکلاتی که در پی خواهد داشت گردید.
افتادگی رحم زمانی اتفاق میافتد که عضلات و رباطهای کف لگن کشیده و ضعیف میشوند و دیگر حمایت کافی برای رحم ندارند. در نتیجه، رحم به داخل واژن می لغزد یا از آن بیرون می زند. افتادگی رحم در زنان در هر سنی ممکن است رخ دهد. اما اغلب زنان یائسه را که یک یا چند زایمان واژینال داشته اند، تحت تاثیر قرار می دهد. افتادگی خفیف رحم معمولاً نیازی به درمان ندارد. اما اگر افتادگی رحم باعث ناراحتی شما شود یا زندگی عادی شما را مختل کند، باید برای درمان به یک متخصص زنان خوب مراجعه کنید.

سلام خانم دکتر ،عذرخواهی میکنم چند روزیه بعد از اجابت مزاج در دستشویی فرنگی ، دهانه رحمم کامل پایین میاد ، دست میزنم متوجه میشم، ولی بعدش که عضلات واژن رو منقبض میکنم ، دهانه رحم بالا میره ، این حالت افتادگی رحم محسوب میشه؟ باردار هم نیستم
سلام و وقت بخیر. حتما به دکتر زنان مراجعه کنید تا حضوری بررسی شود.
دکتر آزاده مهدیان عزیز یه تشکر ویژه میخواستم بکنم بابت همه مطالب خوبی که برامون میذارید؛ واقعا من خیلی به حرفاتون اعتماد دارم چون بارها ازشون نتیجه گرفتم. کلا یکی شما اعتماد دارم و یکی به مطالب سایت دکتر مونا کوچک پور. انشالله هرجه که هستید خیر ببینید خانم دکتر خوب و مهربون!
برای دریافت مشاوره با این شماره تماس بگیرید ۰۹۹۲۰۱۰۳۹۹۲