آیا تنبلی تخمدان همیشگی است؟

تنبلی تخمدان یک سندروم تخمدان پلی کیستیک می باشد که اغلب در سنین باروری خانم ها رخ می دهد این سندروم موجب اختلالاتی در غدد دورن ریز می گردد. سندروم تخمدان پلی کیستیک بر روی تخمدان های فرد مبتلا رشد و نمو پیدا می کند که حاوی کیسه های کوچک پر از مایع است که عوارض و مشکلات زیادی را در پی دارد. عدم درمان به موقع این سندروم منجر به ناباروری در خانم ها می گردد. از این رو دکتر آزاده مهدیان متخصص زنان و زایمان و نازایی، در درمان و تشخیص موقع این عارضه تاکید بسیار دارد.

به کیسه هایی حاوی مایعات گفته می شود، که بر نواحی مختلفی از تخمدان ها رشد و حتی تکثیر پیدا می کنند و موجب اختلالات هورمونی در خانم ها می گردد. رشد بیش از حد موهای زائد و تغییر در روند سیکل عادت های ماهیانه از جمله عوارض هورمونی ابتلا به عارضه می باشد و اگر این سندروم پیشرفت کند منجر به ناباروی می گردد.

مهم ترین علائم و نشانه های تنبلی تخمدان شامل موارد زیر می شود:

• تغییرات خلق و خو
• تخمدان پلی کیستیک
• کیست تخمدان
• کسالت، سستی و مشکلات خواب
• مشکلات بارداری و تخمک گذاری مرتب
• ریزش مو
• پوست چرب
• بروز آکنه و جوش های ریز صورت
• مستعد به بیماری دیابت و فشار خون بالا، به دلیل نوسانات وزنی
• افزایش هورمون تستوسترون
• رشد موی زائد، خشن و تیره در برخی نواحی خاص بدن از جمله: لب، چانه، اطراف ناف، ران ها، جناغ سینه و…
• دوره های نامنظم قاعدگی
• اختلال و ناهنجاری در بارداری
• گرگرفتگی و سردرد
• تعرق شبانه
• خشکی واژن
• خشک و کم سو شدن چشم ها
• تحریک پذیری یا عدم تمرکز
• کاهش میل جنسی

تخمدان پلی کیستیکی است یکی از علائم کیست های تخمدانی می باشد و بر روی هورمون های زنانه تاثیرمستقیم می گذارد، در نتیجه قاعدگی نامنظم را به همراه می آورد.

علل تنبلی تخمدان ممکن است ناشی از موارد زیر است:

نقایص کروموزومی: برخی از اختلالات ژنتیکی با تنبلی اولیه تخمدان همراه است.

شیمی درمانی و پرتودرمانی: این نوع درمان علل شایع تنبلی تخمدان هستند. این روش های درمانی می توانند به مواد ژنتیکی سلول ها آسیب بزنند.

سایر علل مانند دود سیگار و قلیان، مواد شیمیایی و اسیدی، دفع آفات و ویروس ها ممکن است تنبلی تخمدان را افزایش دهد.

سیستم ایمنی ضعیف بدن (بیماری خود ایمنی): ممکن است که سیستم ایمنی بدن پادتنهایی را علیه بافت تخمدان تولید کند، که به فولیکول های حاوی تخمک آسیب برساند. رخداد این عارضه نامشخص می باشد، اما قرار گرفتن در معرض ویروس ها بسیار محتمل بر این اتفاق است.

باید بگوییم که علت تنبلی تخمدان ها اغلب ناشناخته است. جراح، متخصص زنان، زایمان و نازایی باتجربه در اغلب موارد تست و آزمایش های بیشتری را برای یافتن علت توصیه و پیشنهاد می کند.

• داروهای مربوط به دیابت

این داروها جهت کنترل دیابت تجویز می شود.

• داروهای ناباروری

تجویز داروهایی چون کلومیفن و متفورمین و داروهای تزریقی چون گنادوتروپین ولتروزول برای افرادی که دچار عارضه تنبلی تخمدان می باشند و قصد بارداری دارند تاثیر بسزایی دارد.

• سوراخ کردن تخمدان ها

ایجاد سوراخ های کوچک بر روی تخمدان ها به منظور پایین آوردن سطح آندروژن

• اوفورکتومی یا برداشتن تخمدان

در این روش جراحی یکی یا هر دو تخمدان ها به طور کامل برداشته می شود.

• هیسترکتومی

در این روش پزشک متخصص اقدام به برداشت تمام یا قسمتی از از رحم می نماید.

• برداشتن کیست

خارج نمودن مایعات داخل کیست در این روش مورد استفاده قرار می گیرد.

تشخیص ابتلا به عارضه سندروم تخمدان پلی کیستیک، به راحتی قابل تشخیص نیست. تشخیص تنبلی تخمدان احتیاج به انجام ازمایشات مختلفی دارد تا پزشک متخصص از وجود این عارضه مطمئن شود و درمان را شروع نماید. چرا که انجام یک آزمایش به تنهایی ابتلا یا عدم ابتلا به تنبلی تخمدان را مشخص نمی نماید، به همین دلیل بررسی سوابق پزشکی و انجام آزمایشات و تست های مربوطه کمک شایانی به تشخیص و درمان هر چه بهتر این عارضه می نماید. تست های تشخیصی که می توان به آن اشاره نمود عبارت است از ارزیابی لگن آزمایش خون به منظور اندازه گیری سطح هورمون ها، کلسترول و سطح گلوکز. از سونوگرافی برای بررسی دقیق تر لگن و تخمدان ها استفاده می شود.

متاسفانه باید گفت درمان قطعی برای سندروم تنبلی تخمدان وجود ندارد، اما پزشک متخصص با ارائه روش های مناسب در مدیریت عوارض احتمالی به بیمار کمک می کند. نوع درمان ها با توجه به میزان بیماری و تصمیم فرد به باردار شدن متفاوت است.

در ذیل به برخی از این درمان ها اشاره می نماییم:

• قرص های کنترل کننده سطح هورمونها

این داروها موجب کنترل سطح هورمون ها  و تنظیم قاعدگی می گردد.

عارضه تنبلی تخمدان از بیماری های رایجی است که ریشه در وراثت و ژنتیک افراد دارد. شاخص ترین علائم آن سیکل های قاعدگی دیرهنگام و یا هر چند وقت یک باری است که رخ می دهد.

درمان تنبلی تخمدان متفاوت است که ممکن است از فردی به دیگری متغیر باشد. در صورتی که بیمار با برخی از داروها و قرص هایی که متخصص زنان، زایمان و نازایی برای او تجویز نموده تنبلی برطرف نگردد، درمان با جراحی را تجویز می کند البته این درمان زمانی پیشنهاد می گردد که تخمدان به شدت آسیب دیده باشد و جراح با استفاده از لیزر اقدام به سوراخ نمودن تخمدان ها می نماید.

نکته: بیمار با مصرف قرص های ضدبارداری و برخی دیگر از داروها می تواند تا حدالامکان  چرخه قاعدگی را تنظیم کند.

نکات مهم درباره تنبلی تخمدان

برخی از حقایق مهم درباره تنبلی تخمدان وجود دارد که در ذیل ذکر می گردد:

• یکی از شایع ترین اختلالات هورمونی در بین خانم ها که موجب ناباروری در آنها می گردد که حدود 8 الی 20 % از بانوان را درگیر خود کرده است، که متاسفانه بسیاری از خانم ها هستند که مدتهاست مبتلا به این عارضه هستند اما اطلاعی از این موضوع ندارند.
• در صورت عدم توجه و درمان به موقع تنبلی تخمدان، این عارضه پیشرفت کرده و برای سایر اجزای بدن نیز دچار اختلال و مشکلات می گردد، که می توان به بیماری هایی چون دیابت نوع دو، کلسترول بالا، فشار خون بالا و بیماری های قلبی اشاره کرد.

اگر بیمار سه ماه یا بیش از آن دچار سیکل قاعدگی نشده است، حتما باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کند و مورد تشخیص و درمان واقع شود. در اغلب مواقع عدم قاعدگی ریشه در استرس، بارداری، تغییر رژیم غذایی، ورزش و فعالیت های سخت دارد که سیکل قاعدگی را به تعویق می اندازد. اما به توصیه بهترین دکتر جراح زیبایی زنان این است که هر زمان که چرخه قاعدگی در بیماری تغییر پیدا نمود، حتما به پزشک مربوطه جهت معاینه مراجعه شود. باید بگوییم که حتی اگر فرد هیچ گونه مشکل و بیماری نداشته باشد، مراجعه را باید انجام دهد، زیرا که نتایج نشان داده است که بیمار با عدم اهمال و داشتن هورمون استروژن پایین بعدها باعث ابتلا بیماری های حاد می شود.

عواملی که خطر ابتلا به تنبلی تخمدان را افزایش می دهد، عبارتند از:

افزایش سن: رخداد این بیماری در خانم های بین 35 تا 40 بیشتر است. اما در دختران و خانم های کم سن نیز ممکن است به وجود آید.

وراثت و سابقه خانوادگی: داشتن ژنتیک وسابقه در یکی از اعضای خانواده، خطر ابتلا به این اختلال راافزایش می دهد.

انجام برخی ازجراحی ها در ناحیه تخمدان ها: عمل های مربوط به تخمدان ها خطرابتلا به تنبلی تخمدان را بیشتر می کند.

از معایب درمان نکردن این بیماری می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• ناباروری: ناتوانی در باروری می تواند یکی از نشانه های تنبلی تخمدان باشد.
• پوکی استخوان: هورمون استروژن به حفظ استخوان کمک می کند. افرادی که میزان هورمون استروژن پایینی دارند، خطر ابتلا به استخوان های ضعیف و شکننده (پوکی استخوان) را دارند که احتمال شکستن آن ها نسبت به استخوان های سالم بیشتر است.
• افسردگی یا اضطراب: خطر ناباروری و سایر عوارض ناشی از سطح پایین استروژن باعث می شود برخی از خانم ها دچار افسردگی یا اضطراب شوند.
• بیماری قلبی: از بین رفتن زودرس هورمون استروژن ممکن است زمینه ساز بیماری های قلبی گردد.